به‌گزارش میراث‌آریا به‌نقل از روابط‌عمومی پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری، سیدمحمد بهشتی رئیس این پژوهشگاه، روز گذشته یکشنبه 21 خرداد 96، در «نخستین نشست هم‌اندیشی میراث مشترک نوروز؛ افغانستان»، گفت: «سوءتفاهم بر سر اینکه مشاهیری مانند بوعلی‌سینا و مولانا به‌راستی متعلق به کدام کشورند از فراموشی پیشینه مشترک ما ناشی می‌شود.»
بهشتی در ادامه به روابط عمیق خانوادگی همسایه‌ها در دوران‌های گذشته اشاره کرد و افزود: «در دوران معاصر، گویی کسی به‌یکباره دیواری بین این روابط کشیده و به مرور زمان حتی اهل خانه‌ها هم مناسبات عمیق گذشته خود را از یاد برده‌اند.»
او افزود: «بعد از فروپاشی شوروی، مردم ایران و تاجیکستان از اینکه در همسایگی آن‌ها مردمی با زبان مشترک بودند تعجب می‌کردند، چراکه سال‌ها نقاط مشترک خود را با همسایه‌هایشان فراموش کرده بودند.»
به‌گفته بهشتی، این فراموشی‌ها در برخی موارد باعث ایجاد سوءتفاهم‌هایی در دوران معاصر با کشورهای هم‌جوار شده است.
او با بیان اینکه همه آنچه در طی سال‌ها و قرن‌ها حاصل زندگی مشترک ما بوده به‌شکل رویدادها، آیین‌ها، شخصیت‌ها، هنرها و غیره باقی مانده است گفت: «ما با مطالعه این موارد می‌توانیم خودمان، فرهنگ و سرزمینمان را بشناسیم.»
رئیس پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری، با تأکید بر اینکه همه این موارد نشانه‌هایی از خویشاندی ما هستند، گفت: «هرگز نقل نشده است که وقتی پدر مولانا از بلخ به قونیه رفت، حس خروج از سرزمین خودش را داشته باشد.»
او با اشاره به موارد فراوان موردمناقشه گفت: «بااین‌حال، در برخی موارد هم مناقشه‌ای وجود ندارد. همه دوست دارند دور سفره‌ای به‌نام نوروز جمع شوند که باید به همین نمونه‌ها متوسل شد.»
بهشتی تأکید کرد: «باید به نمونه‌هایی که موردمناقشه و سوءتفاهم نیستند توجه کرد و در پرتو آن‌ها کم‌کم نشان داد همه مواردی که امروز موردمناقشه‌اند در اصل می‌توانند موضوع پیوند باشند و می‌توان به‌عنوان یک نشانه برای استحکام پیوندها از آن‌ها بهره برد.»
بهشتی، با اشاره به دو سفر خود به کشور افغانستان، گفت: «در سفر به غزنه برای بازدید از قبر سلطان محمود باید بلیت می‌خریدیم، چرا که نگهبان معتقد بود ایرانی‌ها خارجی هستند، درحالی‌که ما معتقد بودیم ایرانی‌ها در افغانستان خارجی نیستند.»
او افزود: «اهل فرهنگ باید به ما کمک کنند که خویشاوندی‌های خود را به‌یاد بیاوریم، چراکه خویشاوندی ما بسیار نزدیک است.»
او یادآور شد: «اگر کشورهای حوزه نوروز متوجه ارزش این پیوند و خویشاوندی شوند، بسیاری از مشکلات موجود در منطقه حل خواهد شد.»
پیام نوروز به جهان «صلح» است
علیرضا حسن‌زاده، رئیس پژوهشکده مردم‌شناسی پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری، با اشاره به تنوع فرهنگی و هم‌زیستی اقوام در ایران گفت: «در این جهان پرخشونت، ما مولانا، ابوریحان بیرونی، فردوسی و حافظ را داریم و پیام صلح ما را همه جهان می‌توانند بشنوند.»
او با اشاره به پیام صلح نوروز، گفت: «بعد از جنگ جهانی دوم، ملت‌های جهان تلاش بزرگی برای تعریف تنوع فرهنگی کردند و حتی از جریان‌های ادبی مفهوم چندصدایی برخاست.»
حسن‌زاده، با اشاره به حضور داعش در عصر حاضر، گفت: «تک‌تک ما ملت‌های حوزه نوروز باید مجاهده بزرگی را شروع کنیم و وظیفه داریم که پیام صلح و گفتمان صلح را به جهانیان ارائه کنیم.»
او ابوریحان بیرونی را آغازگر مطالعات تطبیقی‌فرهنگی در دنیا خواند و گفت: «مردم‌شناسی امروز مردم‌شناسی چندصدایی است و مردم‌شناس‌ها باید تنوع فرهنگی را نشان دهند.»
تشکیل زیرمجموعه گروه کشورهای موزه‌ای نوروز در اجلاس کشورهای آسیا و اقیانوسیه
احمد محیط‌طباطبایی، رئیس کمیته ملی موزه‌ها (ایکوم)، نیز از موافقت شورای‌عالی موزه‌های جهان با تشکیل زیرمجموعه گروه کشورهای موزه‌ای نوروز در اجلاس کشورهای آسیا و اقیانوسیه، که آبان‌ماه در ایران برگزار می‌شود، خبر داد.
او با بیان اینکه زبان فارسی دری وامدار مردم بلخ است، گفت: «این زبان، گویش پهلوی منطقه بلخ بوده و بعدها حکومت سامانیان باعث شده زبان رسمی و عمومی بسیاری از مردمان و دولت‌ها و حتی دین و مذهب شود.»
او با اشاره به شعار امسال ایکوم، «گفتن ناگفتنی‌ها در فضایی جدید»، گفت: «اشیای موزه‌ای حقیقت را نشان می‌دهند و به همین دلیل بزرگ‌ترین دشمن این اشیا جباران تاریخ‌اند. آن‌ها آثار و حقایق تاریخی را از بین می‌برند تا بتوانند توجیهی برای خود بیاورند.»
او در ادامه به تخریب موزه‌ها، اشیا و مجسمه‌های تاریخی به‌دست داعش و طالبان اشاره کرد و افزود: «نه‌تنها بخش کالبدی بلکه میراث ناملموس هم از هجوم این گروه‌ها در امان نیست.»
محیط‌طباطبایی یکی از مهم‌ترین میراث‌های غیرملموس را نوروز عنوان کرد و افزود: «این میراث مشترک با حفظ تنوع فرهنگی پیونددهنده همه ماست، تنوع فرهنگی‌ای که جزئی از ذات و ویژگی‌های فرهنگ ایران است.»
او نوروز را روایتگر یک حقیقت تاریخی عنوان کرد و گفت: «نوروز مانند ریسمانی است که ما را به گذشته و حقیقت خودمان پیوند می‌دهد و ارمغان آن صلح و هم‌زیستی است.»
نوروز، نقطه مشترکی در آسیا
سخنران بعدی نشست، علی عطایی‌آشتیانی، معاون مرکز اسناد فرهنگی آسیا، بود که شناسایی فرهنگ‌های مختلف آسیا به یکدیگر را یکی از مهم‌ترین اهداف این مرکز عنوان کرد و افزود: «با توجه به تنوع فرهنگی این منطقه، باید اشتراک‌های بنیادی برای ایجاد این شناخت ایجاد شود.»
او با اشاره به ابعاد مختلف آیین‌ها ازجمله انگیزه، بینش، رفتارها و مناسک گفت: «برای رسیدن به صلح باید اشتراکات را در حوزه انگیزه و اندیشه و مناسک و رفتار دستاویز قرار دهیم و نوروز قوی‌ترین پایگاه در این زمینه در حوزه آسیاست.»
صلح و دوستی در منطقه نتیجه اشتراک‌های فرهنگی
نیلوفر پرزیوند، رئیس کانون بین‌المللی نوروز، نیز در ادامه این نشست، با تأکید بر لزوم توجه به ارتباطات میان‌فرهنگی، گفت: «نوروز فقط یک جشن نیست، بلکه از خرده‌فرهنگ‌های جوامع مختلفی تشکیل شده که امروزه آن را گرامی می‌دارند.»
او با اشاره به اشتراک‌های فرهنگی و زبانی ایران و افغانستان گفت: «این اشتراک‌ها می‌توانند روزنه‌ای باشند برای پیوند کشورهایی که در گستره نوروز قرار دارند تا در سایه آن صلح و دوستی در منطقه روزبه‌روز بیشتر شود.»
دست‌های پشت‌پرده و نابودی فرهنگ‌ها
محمدسرور مولایی، استاد پژوهشگاه علوم‌انسانی، با اشاره به حرام اعلام کردن برگزاری مراسم نوروز توسط طالبان، گفت: «زمانی که فرهنگی تهدید می‌شود، افراد به شناخت و دفاع از آن برمی‌خیزند و در افغانستان هم طالبان نتوانست نوروز را از زندگی مردم حذف کند و حتی فتوای آن‌ها باعث حیات مجدد نوروز شد.»
او یادآور شد: «نوروز با آبادی، امنیت و صلح همراه است و طالبان با هیچ‌کدام از این مفاهیم آشنا نبودند.»
او با اشاره به اینکه در پس پردۀ طالبان و داعش و سایر گروه‌های مشابه دست پنهانی وجود دارد که به‌دنبال نابودی فرهنگ‌ها و پیوستگی آن‌ها اعم از تاجیک، افغان و هندو و... است، در مورد از بین رفتن زبان و فرهنگ هشدار داد.
او تأکید کرد: «باید بار دیگر ریشه‌های فرهنگی آداب و رسومی مانند نوروز را به جوانانی که به‌دنبال جنگ و نابسامانی کشور آن را فراموش کرده‌اند بیاموزیم.»
بلخ، خاستگاه اصلی جشن نوروز
شوکت محمدی‌شاری، محقق در زمینه نوروز در افغانستان، نیز اظهار کرد: «بلخ خاستگاه اصلی جشن نوروز است، شهری که در اوستا چهارمین شهر اهورایی و شهری با پرچم‌های بلند و افراشته توصیف شده است.»
او در ادامه به برگزاری جشن‌های دیگری در افغانستان مانند جشن آغاز سال تحصیلی، جشن دهقان و جشن گل سرخ اشاره کرد و گفت: «در افغانستان، به‌جای هفت‌سین، هفت‌میوه از میوه‌های خشک تهیه می‌کنند و سر سفره نوروزی می‌گذارند.»
او یکی از آیین‌های رایج افغانستان را عید مرده عنوان کرد و گفت: «شب 29 اسفند، 29 رمضان و 9 ذیحجه برای خشنودی مردگان غذا می‌پزند و فتیله روشن می‌کنند.»
در پایان نشست از اندیشمندان افغانستان تقدیر شد.
انتهای پیام/
